เมษายน 5, 2023

ยาฉีดใช้อย่างไร ให้ปลอดภัยคุ้มทุน

แนวทางป้องกันและควบคุมโรค

การเข้ามาแพร่ระบาดของโรคอหิวาต์ แอฟริกา ใน สุกร อาจทำให้เราให้ความสำคัญกับเรื่องบางเรื่องน้อยลง เช่น  การรักษาสุกรป่วย และการให้วัคซีนเพื่อป้องกันโรคที่เกิดขึ้นเป็นประจำในพื้นที่หรือในฟาร์มของเราเอง  เพราะความเชื่อในเรื่องของการแพร่กระจายของเชื้อโรคดังกล่าวทางเข็มฉีดยา   อย่างไรก็ดี เราสามารถลดความเสี่ยงเรื่องดังกล่าวและใช้ยาฉีดเพื่อการรักษาสุกรป่วยโดยการใช้เข็มแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งในสุกรพันธุ์ หรือ ทำเครื่องหมายบนตัวสัตว์ที่มีการใช้เข็มร่วมกัน หรือการคัดแยกสุกรป่วยออกมารักษายังคอกป่วย อย่างเป็นระบบ

แน่นอนว่าการบริหารยาสำหรับสุกรนั้นมีได้หลากหลายวิธี เช่น การให้ยาผสมอาหาร  ยาละลายน้ำ และยาฉีด  ทำให้หลายคนเลือกนำวิธีดังกล่าวมาใช้  แต่ก็คงไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าการใช้ยาฉีดเพื่อรักษาสุกรเป็นรายตัวเช่น  สุกรแม่พันธุ์  นั้นให้ผลตอบสนองต่อการรักษาที่ดี  และยังช่วยให้ลูกสุกร มีคุณภาพที่ดี เหมาะแก่การนำไปลงเลี้ยงต่อไป

ยาฉีดที่ใช้ในฟาร์มสุกร มีการให้ได้หลายวิธี  กรณีที่หวังผลให้ออกฤทธิ์ทั่วร่างกายมักให้โดยการฉีด

  • เข้าหลอดเลือดดำ (intravenous injection)
  • การฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (intramuscular injection)
  • การฉีดเข้าใต้ผิวหนัง (subcutaneous injection)

ยาฉีดที่ดีต้องปราศจากเชื้อ   ในกรณีที่เป็นยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำต้องเป็นสารละลายใสและปราศจากอนุภาคใดๆ และต้องใช้เทคนิคปลอดเชื้อ (aseptic technique) ในการทำงานซึ่งอาจทำให้เกิดความยากในการปฏิบัติ  ทำให้ส่วนใหญ่ในสุกรเราจะใช้การฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือเข้าสู่ชั้นใต้ผิวหนังเป็นหลัก ยาที่ฉีดจะกระจายไปส่วนต่างๆ ของร่างกายและไปยังตำแหน่งที่ออกฤทธิ์ได้ตัวยาออกฤทธิ์จะต้องอยู่ในกระแสเลือดการฉีดเข้ากล้ามเนื้อและการฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนังยาจะใช้เวลาในการดูดซึมจากตำแหน่งที่ฉีดเพื่อเข้ากระแสเลือด จึงไม่ได้ออกฤทธิ์โดยทันที  และยาบางชนิดจะใช้สื่อที่ทำให้ยามีการปลดปล่อยจากตำแหน่งที่ฉีดอย่างช้าๆ  ทำให้ยามีการออกฤทธิ์ที่นานมากขึ้น (Long acting : LA)

อย่างไรก็ดีข้อด้อยที่พบได้บ่อยในการใช้ยาฉีด คือ ตำแหน่งที่ฉีด อาจพบปัญหาฝีหนอง หรือ เนื้อเยื่ออักเสบตาย  ได้หากการดูแลความสะอาดหรือการจัดการยาฉีดไม่ถูกต้อง  ทั้งนี้ฟาร์มจึงควรพึงระวังในเรื่องความสะอาดของเข็ม  พื้นผิวที่ฉีด และ คอก เมื่อมีการใช้ยาฉีด

การบริหารยาฉีดต้องทำอย่างสมเหตุสมผล  โดยการใช้ยาจะต้องถูกต้องกับโรคหรือเชื้อก่อโรคที่ต้องการกำจัด และ ต้องให้ในขนาดที่เหมาะสม  ความถี่ของการให้ และ ระยะเวลาที่เหมาะสมตามคำแนะนำข้างฉลาก หรือ สัตวแพทย์ผู้ดูแลสุขภาพสัตว์ เพื่อป้องกันปัญหาเรื่องเชื้อดื้อยา ซึ่งกระทบต่อผู้บริโภค

เพื่อความเข้าใจที่มากขึ้นขอยกตัวอย่าง กลุ่มอาการที่พบ และ แนวทางการรักษาโดยการใช้ยาฉีด ดังตารางด้านล่าง

ขนาดของยาที่สัตว์ได้รับมีผลทางตรงต่อผลของการรักษา และในท้องตลาดยาฉีดที่มีจำหน่ายก็มีความเข้มข้นแตกต่างกันทำให้ผู้ใช้ต้องอ่านฉลากยา หรือ เอกสารกำกับยาก่อนการใช้ยาฉีดทุกครั้ง รวมทั้งการประเมินน้ำหนักของสุกรที่จะทำการรักษา จะต้องเหมาะสมและใกล้เคียง ไม่น้อยหรือมากจนเกินไป  เพราะจะมีผลต่อขนาดยาที่จะให้   หากเป็นไปได้ควรมีการสุ่มชั่งน้ำหนักสุกรในฝูงเป็นระยะเพื่อประเมินน้ำหนักที่เหมาะสมสำหรับการให้ยาแต่ละช่วงอายุ

ปริมาณการใช้ยาฉีดมีผลต่อต้นทุนในการรักษา  ทำให้เกษตรกรหลายท่านจะคำนึงถึงราคาเมื่อทำการเลื้อกซื้อยามาใช้ในฟาร์ม   อย่างไรก็ตาม ควรเลือกใช้ยาที่มีทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย รับรองโดยองค์การอาหารและยา  อาจจะเป็นยาที่ผลิตในประเทศซึ่งจะมีราคาจำหน่ายในท้องตลาดต่ำกว่ายาที่นำเข้าขณะที่ความเข้มข้นของยาเท่ากัน   การใช้ยาเถื่อนที่ไม่ได้รับการรับรองอาจส่งผลทำให้การรักษาไม่ได้ผลและยังผิดกฎหมายอีกด้วย

การให้ยาฉีดในสุกรเป็นแนวทางในการดูแลสุขภาพสุกรที่ได้ผลดี  และยังลดปัญหาของเชื้อดื้อยาที่อาจจะเกิดขึ้นได้ เพราะฉะนั้น เรามาใช้ยาฉีดเพื่อดูแลสุขภาพสุกรกันเถอะ